Vitalik kêu gọi cộng đồng crypto từ bỏ tư duy “mã nguồn mở vì thiện chí”, thay vào đó hãy sử dụng giấy phép copyleft để buộc chia sẻ ngược lại.
Vitalik Buterin: Dùng bản quyền chống bản quyền và giới hạn gas để bảo vệ Ethereum. Ảnh: Forbes
Trong một bước chuyển mình về tư duy xuất bản phần mềm, Vitalik Buterin – đồng sáng lập Ethereum – vừa công bố lập trường ủng hộ giấy phép “copyleft”, thay cho các mô hình giấy phép tự do truyền thống như trước đây.
Copyleft là một loại giấy phép phần mềm nguồn mở, cho phép người dùng tự do sử dụng, sửa đổi và phân phối phần mềm, với điều kiện là các phiên bản hoặc tác phẩm phái sinh cũng phải được cung cấp dưới cùng một giấy phép copyleft.
Trong bài blog được đăng tải gần đây, Vitalik cho biết ông không còn tin rằng cộng đồng crypto có thể duy trì tinh thần mã nguồn mở chỉ nhờ vào lòng tốt và thiện chí, đặc biệt trong một môi trường ngày càng cạnh tranh và vụ lợi. Ông chia sẻ:
Trước đây, Buterin luôn ủng hộ các giấy phép “permissive” như MIT hay Apache – vốn cho phép bất kỳ ai sử dụng, sửa đổi và phân phối mã nguồn mà không bị ràng buộc. Tuy nhiên, giờ đây ông chuyển sang những giấy phép như GPL hoặc CC-BY-SA, nơi mà mọi sản phẩm phái sinh từ mã nguồn gốc bắt buộc cũng phải được phát hành công khai dưới cùng một giấy phép.
Buterin gọi đây là cách “dùng bản quyền để chống lại bản quyền”, biến hệ thống pháp lý vốn thường bảo vệ sở hữu độc quyền thành một công cụ bảo vệ tính công khai và minh bạch của cộng đồng mã nguồn mở.
Lập trường mới được hình thành từ những quan sát thực tế về cách mà các tập đoàn lớn như Google và Huawei đã tận dụng mã nguồn mở nhưng hiếm khi đóng góp ngược lại. Bên cạnh đó, hệ sinh thái crypto ngày càng trở nên khốc liệt, các dự án sao chép mã, tối ưu hóa, và thương mại hóa mà không cần phải trả lại gì cho cộng đồng.
Dù xuất thân từ văn hóa “cypherpunk” đề cao tự do, mã nguồn mở và phi tập trung, thế giới crypto hiện nay không còn thuần túy như trước. Đặc biệt trong lĩnh vực NFT, các nghệ sĩ yêu cầu quyền kiểm soát và bảo vệ tác phẩm của họ cao hơn, và cũng từ đó mà mâu thuẫn giữa quyền sở hữu và tinh thần mở luôn trở thành vấn đề nóng.
Lập trường mới của Buterin không chỉ dừng lại ở khía cạnh triết lý. Trên mặt trận kỹ thuật, ông và nhà nghiên cứu Toni Wahrstätter đã đề xuất EIP-7983, một cải tiến quan trọng đối với Ethereum nhằm tăng cường bảo mật và hiệu suất mạng lưới.
Hiện tại, Ethereum không giới hạn lượng gas cho mỗi giao dịch, mà chỉ áp dụng giới hạn tổng cho mỗi block (~36 triệu gas). EIP-7983 đề xuất đặt giới hạn 16,77 triệu gas (2^24) cho mỗi giao dịch, nhằm:
Đề xuất này không tương thích ngược, tức có thể khiến một số giao dịch hiện tại bị từ chối nếu vượt quá giới hạn. Tuy nhiên, Vitalik khẳng định phần lớn giao dịch hiện nay vẫn nằm dưới mức giới hạn mới, nên ảnh hưởng thực tế sẽ không đáng kể.
Ethereum cũng mới tăng giới hạn gas trung bình lên ~32 triệu trong tuần đầu tháng 02/2025 – lần đầu tiên sau 2021 – sau khi hơn 50% validator bỏ phiếu mà không cần hard fork.
Coin68 tổng hợp
