Trong khi các mô hình thanh toán truyền thống thường tốn kém và chậm trễ, PayFi mang đến cách tiếp cận hoàn toàn khác: tận dụng sức mạnh của blockchain và DeFi để biến crypto thành công cụ thanh toán nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả hơn. Vậy điểm đặc biệt của PayFi? Hãy cùng Coin68 tìm hiểu về xu hướng sử dụng crypto làm công cụ thanh toán qua bài viết dưới đây nhé!
PayFi là gì? Khám phá xu hướng mới biến crypto thành công cụ thanh toán toàn cầu
PayFi có thể hiểu đơn giản là một cách kết hợp thanh toán và tài chính thông minh trên nền tảng blockchain. Nếu trước đây bạn phải chờ nhiều ngày để nhận tiền khi chuyển khoản quốc tế hay để ngân hàng xử lý hóa đơn, thì với PayFi mọi thứ có thể diễn ra gần như ngay lập tức, minh bạch và ít tốn phí hơn.
Thuật ngữ này được Lily Liu (Chủ tịch Solana Foundation) đặt ra, mô tả PayFi như việc xây dựng thị trường tài chính mới dựa trên giá trị thời gian của tiền.
PayFi là gì?
Điểm đặc biệt của PayFi là nó có thể biến những giá trị trong tương lai thành tiền mặt ngay bây giờ ví dụ như một hóa đơn chưa đến hạn thanh toán có thể được đổi thành tiền trong vài giây. Xu hướng PayFi đang phát triển nhanh vì nó giúp cá nhân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn, quản lý dòng tiền linh hoạt hơn và mở rộng giao dịch ra toàn cầu mà không bị rào cản bởi hệ thống tài chính truyền thống.
Các dự án PayFi trên thế giới, dù được triển khai trên những nền tảng blockchain khác nhau, đều chia sẻ một số điểm chung quan trọng, phản ánh triết lý cốt lõi của mô hình này.
Trước hết, chúng đều hướng tới việc hợp nhất thanh toán với tài chính trên chuỗi (on-chain financing) bằng cách kết nối các công nghệ như blockchain, DeFi và tài sản trong thế giới thực (RWA). Thay vì để tiền hoặc tài sản “ngủ yên” trong hệ thống truyền thống, PayFi tìm cách khai thác giá trị thời gian của tiền (Time Value of Money – TVM), cho phép biến hóa đơn, khoản phải thu hay trái phiếu thành vốn có thể sử dụng ngay, từ đó cải thiện dòng tiền và nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho cả doanh nghiệp lẫn cá nhân.
Điểm chung thứ hai là việc ứng dụng blockchain như hạ tầng cốt lõi: mọi giao dịch đều được xử lý gần như tức thì, chi phí thấp, minh bạch và bất biến, giúp loại bỏ trung gian và giảm thiểu rủi ro gian lận. Nhờ đó, các dự án PayFi không chỉ mang lại hiệu quả vốn vượt trội (giảm chi phí, tăng tốc độ luân chuyển dòng tiền) mà còn xây dựng niềm tin với người dùng thông qua tính minh bạch và khả năng kiểm chứng.
Thứ ba, hầu hết các dự án PayFi đều tích hợp hợp đồng thông minh để lập trình dòng tiền. Điều này mở ra nhiều kịch bản mới như chi trả lương theo thời gian thực, thanh toán vi mô (theo giây), hoặc tự động phân bổ tiền vào các chiến lược tạo lợi suất ngay khi được gửi vào hệ thống. Nhờ vậy, dòng tiền không chỉ di chuyển nhanh mà còn luôn trong trạng thái hoạt động và sinh lời.
Cuối cùng, các dự án PayFi thường chú trọng đến tính toàn cầu và tài chính toàn diện, tận dụng đặc tính phi tập trung để tiếp cận cả những cộng đồng chưa có ngân hàng, đồng thời gắn kết với các cơ chế tuân thủ quy định (KYC/AML) và bảo mật tiên tiến (như Zero-Knowledge Proofs) để cân bằng giữa minh bạch và quyền riêng tư. Chính những điểm chung này khiến PayFi trở thành một phiên bản nâng cấp của hệ thống tài chính hiện tại: nhanh hơn, rẻ hơn, minh bạch hơn và có khả năng lập trình linh hoạt hơn, phù hợp với một nền kinh tế kỹ thuật số toàn cầu đang phát triển.
Huma Finance là gì?
– Huma Finance (HUMA): Huma Finance được xem là một trong những dự án tiên phong của hệ sinh thái PayFi. Trọng tâm của Huma là mang các quy trình tài chính truyền thống như tài trợ hóa đơn, tài trợ chuỗi cung ứng và cho vay dựa trên thu nhập lên blockchain. Nền tảng này xây dựng thị trường factoring on-chain, cho phép doanh nghiệp biến các khoản phải thu thành tài sản số để tiếp cận thanh khoản tức thì.
Huma đã hợp tác với những mạng lưới quan trọng như Circle, Superfluid và Request Network, đồng thời đang mở rộng hoạt động trên các blockchain lớn như Stellar và Solana. Vai trò cốt lõi của Huma là cầu nối giữa DeFi và các ứng dụng tài chính trong thế giới thực, giúp mở khóa giá trị của tài sản vốn kém thanh khoản.
– PolyFlow: PolyFlow đóng vai trò xây dựng cơ sở hạ tầng cho PayFi, nhằm khắc phục các hạn chế của cả hệ thống thanh toán truyền thống lẫn blockchain. Dự án nổi bật với hai công cụ chính: Payment ID (PID) và Payment Liquidity Pool (PLP).
– TLay (Trust Layer for DePIN): TLay được thiết kế như một lớp hạ tầng tin cậy cho các mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN). Dự án tập trung vào việc kết nối thế giới vật lý và kỹ thuật số thông qua công nghệ “digital twin” nhằm tạo ra các bản sao kỹ thuật số của tài sản vật lý để quản lý, theo dõi và kiếm tiền một cách minh bạch trên blockchain
– Remittix (RTX): Remittix là một dự án PayFi tập trung vào lĩnh vực chuyển tiền quốc tế (remittance), với mục tiêu mang lại dịch vụ chuyển đổi crypto sang fiat nhanh chóng và chi phí thấp. Nền tảng này cho phép người dùng gửi tiền trực tiếp vào tài khoản ngân hàng tại hơn 30 quốc gia với phí cố định khoảng 0,1% cùng tỷ giá ngoại hối theo thời gian thực.
– Arf Financial: Arf Financial là một dự án PayFi chuyên về tài trợ thanh toán xuyên biên giới và chuỗi cung ứng. Dự án cung cấp thanh khoản on-chain cho các tổ chức tài chính bằng stablecoin như USDC, từ đó giảm chi phí và thời gian xử lý so với hệ thống ngân hàng truyền thống. Arf đã ghi nhận khối lượng giao dịch on-chain trên 1,6 tỷ USD, cho thấy nhu cầu lớn từ các doanh nghiệp cần giải pháp thanh toán quốc tế nhanh và hiệu quả. Điểm mạnh của Arf là tập trung vào B2B và khắc phục vấn đề chậm trễ, phí cao vốn tồn tại trong hoạt động thanh toán xuyên biên giới.
– Rain: phát triển giải pháp thẻ doanh nghiệp được hỗ trợ bằng tài sản kỹ thuật số (digital asset-backed corporate cards). Với mô hình này, các doanh nghiệp Web3 có thể ký gửi tài sản số làm tài sản đảm bảo để mở hạn mức tín dụng và thanh toán các chi phí vận hành hàng ngày. Nhờ tích hợp blockchain, mọi khoản thanh toán được xử lý tự động và minh bạch, đồng thời doanh nghiệp có thể quản lý chi tiêu linh hoạt hơn so với thẻ tín dụng truyền thống. Rain mở ra hướng đi mới cho việc sử dụng tài sản số trong quản lý tài chính doanh nghiệp.
– Bitget Wallet: Bitget Wallet là ví Web3 phi lưu ký lớn ở châu Á, tiên phong trong xu hướng PayFi. Ví này cho phép người dùng vừa kiếm lợi suất từ stablecoin, vừa chi tiêu trực tiếp qua thẻ Bitget Wallet Card, QR code hoặc NFC. Hệ sinh thái tích hợp nhiều đối tác như Bitrefill, PundiX, IvendPay, giúp crypto trở thành phương tiện thanh toán thực tế hàng ngày, đặc biệt hữu ích tại các thị trường mới nổi. Nói gọn lại, Bitget Wallet đang xây dựng một “ngân hàng Web3” với trải nghiệm Earn – Send – Spend trong một ứng dụng duy nhất.
Bitget Wallet
– BSOS: BSOS là một dự án PayFi tập trung vào lĩnh vực tài trợ thương mại (trade finance) và chuỗi cung ứng. Điểm mạnh của BSOS là tích hợp hệ thống ERP của doanh nghiệp với thanh khoản on-chain, cho phép các công ty vừa và nhỏ tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn. Bằng cách token hóa hóa đơn và hợp đồng thương mại, BSOS giúp doanh nghiệp nhanh chóng biến dòng tiền trong tương lai thành nguồn vốn hoạt động ngay. Đây là một trong những ứng dụng thiết thực nhất của PayFi trong việc kết nối tài sản thực với nguồn vốn phi tập trung, hỗ trợ mạnh mẽ cho lĩnh vực logistics và thương mại quốc tế.
Bên trên là toàn bộ thông tin về PayFi cũng như xu hướng đang phát triển của các dự án thanh toán tích hợp blockchain sẽ ảnh hưởng như nào đến cho thị trường.
